1050 rocznica Chrztu Polski w Zespole Szkół nr 2
W dniach 14 i 15 marca miały miejsce w kościele pw. Marii Magdaleny w Dukli rekolekcje, które poprzedziły szkolne prelekcje związane z 1050 rocznicą Chrztu Polski. Wygłosili je: zaproszony gość dukielski historyk-pasjonat Jerzy Możdżan oraz nauczyciele Stanisław Kalita i Andrzej Szwast.
Imprezę rozpoczął dyrektor szkoły Jan Drajewicz, który przywitał młodzież, nauczycieli-opiekunów oraz prelegentów. Rozważając doniosłość przyjęcia chrztu podkreślił jego rolę w kształtowaniu sumienia człowieka i jego wpływ na historię ojczyzny. W odpowiedzi na postawione przez niego pytanie o istotę przyjętej przez Polskę przed wiekami religii wystąpiła również uczennica pierwszej klasy gimnazjum Martyna Jakieła, która zdefiniowała chrześcijaństwo jako religię przebaczenia i miłości.
W pierwszym wystąpieniu nauczyciel Stanisław Kalita przedstawił młodzieży genealogię pierwszych Piastów. Następnie analizował wyobrażenia ikonograficzne związane z chrztem władców w tym czasie. Podkreślił też wagę tego wydarzenia w ówczesnym średniowiecznym układzie stosunków politycznych, w kontekście naporu żywiołu germańskiego na tereny Słowiańszczyzny. Mówił o geniuszu politycznym Mieszka I, którego dalekowzroczna decyzja przyjęcia chrześcijaństwa stawiała Polskę w elicie ówczesnych narodów Europy, umacniała jej siłę polityczną, wprowadzała kraj na drogę dynamicznego rozwoju cywilizacyjnego. Wyrazem tego był nie tylko rozkwit piśmiennictwa i architektury, powstania sieci grodów, ale również skok cywilizacyjny, wyrażający się w stosunkach międzyludzkich, np. zastąpienie relacji niewolniczych bardziej humanitarnymi, co dobrze obrazowało np. podniesienie godności kobiety w społeczeństwie i w rodzinie. Prelegent wnikliwie omawiając uniwersalny i ogólnonarodowy aspekt przyjęcia chrześcijaństwa nie pominął również lokalnego: zapoznał młodzież z początkami Dukli jako grodu oraz ośrodka tworzącego się życia religijnego. Przytoczył też wiele ciekawych przykładów ukazujących siłę organizacji państwowej, militarnej, ekonomicznej, społecznej, które to czynniki ułatwiły przyjęcie się chrześcijaństwa na ziemiach polskich.
Drugi prelegent autor książki „Prasłowianie, Słowianie, Polacy” Jerzy Możdżan bardzo serdecznie przywitał grono pedagogiczne oraz młodzież naszej szkoły. Na początku swojego wykładu zwrócił uwagę zebranych na odwagę decyzji Mieszka I w przyjęciu chrześcijaństwa, co uchroniło Polskę przed podzieleniem losu narodów i plemion ościennych, tzn. przed zupełnym wyniszczeniem i zagładą. Kontynuując myśl wyjaśnił też inne przyczyny przyjęcia przez Polskę chrztu. W sposób przystępny poprzez wykorzystanie map poglądowych ukazał zmienny układ sił w ówczesnej Europie, wymieniając państwo Samona, państwo wielkomorawskie i państwo polskie. W ostatniej części swojej wypowiedzi prelegent zwrócił uwagę na rolę chrześcijańskich misji: Cyryla i Metodego dla Słowiańszczyzny oraz św. Wojciecha dla Polski.
Jako trzeci prelegent wystąpił Andrzej Szwast, który przedstawił wizję Chrztu Polski przedstawioną na obrazie Jana Matejki. Na początku zwrócił uwagę na liczne religijne wątki obecne w jego twórczości. Następnie omówił genezę powstania „Zaprowadzenia chrześcijaństwa w Polsce R. P. 965” oraz historiozoficzne uwarunkowania określające wymowę ideową dzieła. Następnie zaprezentował poprzez materiał fotograficzny topograficzne konteksty mające wpływ na strategię i rozstrzygnięcia malarskie twórcy. W części właściwej zajął się szczegółową analizą poszczególnych fragmentów kompozycji – znajdujących się w niej postaci lub grup ludzkich. Zastosował przy tym obszerny kontekst ikonograficzny. Podsumowując swą prezentację wyjaśnił krótko chrześcijańską i narodową wymowę ideową dzieła.
Polonista dukielskiego liceum podziękował również Panu Jerzemu Możdżanowi za przyjęcie zaproszenia oraz wyraził wdzięczność w imieniu wszystkich zebranych za liczne działania na rzecz szkoły. W związku z tym podarował mu obraz olejny o tematyce słowiańskiej, który wręczyła mu uczennica gimnazjum Natalia Ciura. Nauczyciel poinformował też zebranych, że przyjaciel szkoły rozpoczął pisanie nowej książki ukazującej kształtowanie się idei religijnych od prasłowiańszczyzny do chrześcijaństwa w Polsce. Zebrana młodzież nagrodziła dukielskiego pasjonata-historyka gromkimi brawami. Wtedy podziękował on za prezent, zaproszenie i gorące przyjęcie uczniów. Wyraził również gotowość do dalszej współpracy.
Dwa dni prelekcji podsumował prowadzący je nauczyciel historii Stanisław Kalita. Pochwalił on wzorowe zachowanie i zainteresowanie szczególnie klas pierwszych i drugich, obiecując także, że wyrażone przez uczniów życzenie omówienia tych zagadnień jeszcze raz w sposób bardziej szczegółowy i w większym wymiarze czasowym zostanie spełnione. Zaprosił również młodzież jak i grono pedagogiczne na obchody 1050 Rocznicy Chrztu Polski, które będą miały miejsce w kościele pw. Św. Marii Magdaleny w Dukli.
Andrzej Szwast
